Gương mặt của đồng quê

[hangoc83]

Gương mặt của đồng quê


Một ngày cuối tuần, tôi trốn khỏi căn phòng máy lạnh và trốn khỏi khói bụi trên đường phố để trở về đồng quê tìm không khí trong lành và sự yên tĩnh giữa không gian thoáng đãng. Quê tôi - một làng quê nhỏ yên tĩnh của vùng đất sông Tiền thuộc đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Nơi đây là một trong những "vựa lúa" nổi tiếng của ĐBSCL. Những con sông chảy yên ả, hiền hòa, hòa cùng hệ thống kênh rạch chằng chịt chảy qua những cánh đồng lúa bát ngát chính là nét đặc trưng của vùng đồng quê ĐBSCL. Gương mặt đồng quê quen thuộc với những người từng có tuổi thơ sống gắn bó với vùng đất nặng tình này, nhưng lại xa lạ với những ai mang trong tâm hồn những ý nghĩ của một người khách tham quan chỉ biết ngắm nhìn, chiêm ngưỡng cảnh vật.

Trở về vùng nông thôn ĐBSCL, tôi nhận ra gương mặt đồng quê đang biến đổi từng ngày. Những tuyến đê bao chắn lũ được đắp cao đã trở thành đường giao thông nông thôn thuận tiện. Điện và nước sạch đã đến từng hộ dân. Nỗi ám ảnh về sự tàn phá của những cơn lũ chỉ còn trong ký ức của những người nông dân. Tôi nhớ thuở ấu thơ tôi từng đứng áp sát vách nhà để đo ngấn lũ màu vàng hằn trên vách. Cái màu vàng của ngấn lũ cứ ám ảnh giấc mơ tôi suốt thời tuổi trẻ. Bây giờ, người dân quê tôi đã biết "sống chung" với lũ. Nhiều vùng đất đã trồng được ba vụ lúa một năm. Trẻ em đến trường đi trên những con lộ tráng xi măng phẳng lì, không còn sợ sự hiểm nguy của dòng nước lũ rình rập. Cuộc sống ở vùng nông thôn thật yên ả và tươi đẹp...

Trong ký ức của tôi, đồng quê vẫn hiện lên mang dáng vẻ nguyên sơ và tinh khiết. Hình tượng người nông dân và đời sống nông thôn là chiếc nôi sáng tạo cho văn nghệ sĩ, trở thành nguồn chất liệu vô tận để các nhà văn nhà thơ khai thác, thể hiện thành truyện ngắn, tiểu thuyết, thơ ca. Thế nhưng trong đời sống xã hội thì người nông dân luôn phải chịu nhiều sự thiệt thòi. Họ ít được hưởng thụ các tiện ích của xã hội như cư dân ở đô thị. Nhiều hộ nông dân cứ phải sống trong cái vòng luẩn quẩn của kiếp nghèo từ đời này sang đời khác.

Đời sống ở nông thôn dễ gợi ý tưởng về những mối quan hệ chân tình, giàu tình nghĩa. Thế nhưng có người lại nghĩ nông thôn là nơi có nhiều hủ tục lạc hậu và sự trì trệ về tư duy. Thời kinh tế thị trường, những xung đột về lợi ích kinh tế ở nông thôn đang diễn ra, trong đó có tranh chấp đất đai. Có người bảo: "Bây giờ ở nông thôn đa số chỉ là người già và con nít...Nam thanh nữ tú lên thành phố học, bỏ đi nơi khác kiếm sống. Nhiều cô gái lấy chồng Đài Loan, Hàn Quốc để tìm cách đổi đời...Dân số nông thôn đang bị già hóa...". Quả đúng như vậy. Lao động ở nông thôn đang bị chuyển dịch lên thành phố và các thị tứ. Lao động nông thôn đang bị... lão hóa. Gương mặt của đồng quê sẽ khó đổi thay nếu thiếu sức trẻ và sự nhiệt huyết của những con người biết sống hết mình cho một vùng đất mà mình gắn bó máu thịt.

Ở Việt Nam, nông thôn là nơi người ta ra đi và trở về. Ra đi để thoát ly khỏi cuộc sống chân lấm tay bùn, tìm cách để đổi đời. Trở về khi đã rũ bỏ mọi tham vọng, ham muốn để tìm lại cuộc sống giản dị, thanh bạch... Đồng quê vốn là nơi yên nghỉ của tổ tiên trong những nấm mồ đơn sơ đã cất giữ bao điều thiêng liêng và bí ẩn. Trở về đồng quê cũng có nghĩa là trở về nguồn cội, trở về nơi chôn nhau cắt rốn, trở về với vẻ đẹp nguyên sơ, tinh khiết.

Người Việt Nam phần đông đều có gốc gác từ nông dân. Bản chất của "anh nhà quê" vốn thật thà và chân chất. Thế nhưng không phải ai cũng giữ được những phẩm chất cao quí này. Lối sống thành thị, chất thị dân đã khiến nhiều người bỏ quên gốc gác và đánh rơi mất vẻ đẹp đáng yêu của sự hồn nhiên, chân chất. Nhớ về gương mặt đồng quê, tôi lại thấy hiện lên gương mặt phúc hậu và lam lũ của ông tôi, bà tôi, cha mẹ tôi và cả gương mặt của những người nông dân tôi không hề nhớ tên. Họ là những người quanh năm lầm lũi trên cánh đồng để làm nên những hạt lúa, củ khoai. Họ đã nuôi tôi nên người để rồi khi đã học hành tử tế tôi lại lãng quên họ và rời bỏ đồng quê để đi tìm một cuộc sống ấm êm, sung túc ở chốn thị thành. Đôi khi trong giấc mơ và trong những bài thơ viết về đồng quê ,tôi lại thấy mình trở lại nơi tôi đã ra đi để được sống lại những ngày thơ ấu. Thế nhưng sao tôi cứ cảm thấy mình như người khách lạ. Đồng quê đã thay đổi hay lòng tôi đã đổi thay? Tôi nhủ lòng sẽ trở lại để góp sức mình tạo nên một gương mặt đồng quê trẻ trung và tràn đầy sức sống